Việc lập di chúc là cần thiết tuy nhiên di chúc lập phải sao cho hợp pháp có như vậy người để lại di sản mới thực hiện trọn vẹn ý nguyện của mình cũng như người được nhận di sản mới thuận lợi, hạn chế các tranh chấp phát sinh.
-
Người lập di chúc là người đã thành niên trừ trường hợp người đó bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức và làm chủ được hành vi của mình. Người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi có thể lập di chúc nếu được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý.
-
Di chúc miệng là trong trường hợp tính mạng của một người bị cái chết đe dọa do bệnh tật hoặc do nguyên nhân khác mà không có thể lập di chúc bằng văn bản thì có thể lập di chúc miệng. Sau 3 tháng kể từ thời điểm di chúc miệng mà người di chúc còn sống, minh mẫn, sáng suốt thì di chúc miệng mặc nhiên bị hủy bỏ.
-
Di chúc bằng văn bản bao gồm: Di chúc bằng văn bản không có người làm chứng; Di chúc bằng văn bản có người làm chứng; Di chúc bằng văn bản có công chứng; Di chúc bằng văn bản có chứng thực.
-
Di chúc được coi là hợp pháp phải có đầy đủ các điều kiện sau đây:
-
Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa đối, đe dọa hoặc cưỡng ép;
-
Nội dung di chúc không trái pháp luật, đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của pháp luật.
-
Di chúc phải thể hiện được các nội dung sau:
-
Ngày, tháng, năm lập di chúc;
-
Họ, tên và nơi cú trú của người lập di chúc;
-
Họ, tên người, cơ quan, tổ chức được hưởng di sản hoặc xác định rõ các điều kiện để cá nhân, cơ quan, tổ chức được hưởng di sản;
-
Di sản để lại và nơi có di sản;
-
Việc chỉ định người thực hiện nghĩa vụ và nội dung của nghĩa vụ.
Di chúc không được viết tắt hoặc viết bằng ký hiệu; nếu di chúc gồm nhiều trang thì mỗi trang phải được đánh số thứ tự và có chữ ký hoặc điểm chỉ của người lập di chúc.
Khi xem xét một bản di chúc cần chú ý đến 2 tiêu chí chính là: Về nội dung và về hình thức, sau khi đã đáp ứng các nội dung và hình thức rồi ta sẽ xem xét đến từng hình thức di chúc cụ thể.
Về nội dụng: Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc, không bị lừa dối, đe dọa hoặc cưỡng ép, điều đó thể hiện rõ là người lập di chúc phải minh mẫn vì có minh mẫn mới có thể nhận biết được hành vi của mình. Người lập di chúc mặc dù đã minh mẫn, sang suốt nhưng cũng phải là không bị lừa dối, đe dọa hoặc cưỡng ép. Di chúc không được trái pháp luật và đạo đức xã hội về bản chất đây chính là những yếu tố sẽ vô hiệu đố với giao dịch dân sự, đó là giao dịch dân sự vô hiệu do vi phạm điều cấm của pháp luật và trái đạo đức xã hội.
Về hình thức: Di chúc phải đáp ứng những yêu cầu nhất định của từng loại nội dung như:
-
Di chúc bằng miệng;
-
Di chúc bằng văn bản không có nguời làm chứng;
-
Di chúc bằng văn bản có người làm chứng;
-
Di chúc được chứng thực;
-
Di chúc được công chứng.
